Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011

Από το ζωοκίνητο λιοτρίβι στο σύγχρονο ελαιοτριβείο



Το Νοέμβρη, η Γορτυνία είχε την τιμητική της! 
Σε κάθε χωριό έβλεπες να κυκλοφορεί αρκετός κόσμος. Η αιτία;
Το λιομάζωμα! 


Η χρονιά φέτος ήταν παραγωγική.
Όμως, άντε και τις μάζεψες τις ελιές, 
το λάδι που το βγάζεις;

Πέφτει λίγο μακριά το ελαιοτριβείο από τη Βάχλια. 
Ο ελαιόκαρπος, πρέπει να μεταφερθεί στη Δάφνη Τροπαίων 
όπου λειτουργεί το πιο κοντινό ελαιοτριβείο ή στον Άγιο Ιωάννη Ηραίας, 
αφού τα υπόλοιπα που υπήρχαν στην περιοχή έκλεισαν…δεν άντεξαν…

Αν ανατρέξουμε λίγο στο παρελθόν, θα δούμε πως η Βάχλια διέθετε
3 ζωοκίνητα λιοτρίβια: του Θεόδωρου Αγγελόπουλου στην κάτω αγορά, 
του παππού μου Κωνσταντίνου Καλύβα (Χάντζιου) η θέση του οποίου αρχικά 
ήταν στα Καλυβέϊκα ενώ μετέπειτα μεταφέρθηκε στον κεντρικό δρόμο,
ενώ και οι δυο μαζί είχαν κι ένα στην πέρα Βάχλια, το οποίο αργότερα έκλεισε.


Κων/νος Καλύβας 

Αυτό του Θ. Αγγελόπουλου σταμάτησε τη λειτουργία του, 
όταν στο χώρο άρχισαν να εφαρμόζονται οι νέες τεχνολογίες,  
τις οποίες δεν ακολούθησε.


Θεόδωρος Αγγελόπουλος

Το δεύτερο, συνέχισε τη λειτουργία του για αρκετά χρόνια ακόμη, 
χάρις στην εργατικότητα και το μεράκι του υιού του αρχικού ιδιοκτήτη, 
Παναγιώτη Καλύβα, όπου μετά από τον εκσυγχρονισμό του,
 συνέχισε να καλύπτει  τις ανάγκες των ελαιοπαραγωγών 
των χωριών του τέως Δήμου Κοντοβαζαίνης και όχι μόνο.
Όμως και αυτό, δεν λειτουργεί σήμερα…



Τα παλιά λιτριβιά: επάνω του Θ. Αγγελόπουλου, 
κάτω του Κ. Καλύβα στην αρχική του θέση

Σ΄ εκείνα τα παλιά λιοτρίβια, οι ελιές ρίχνονταν στο «αλώνι», 
δηλαδή ένα μεγάλο κυκλικό μέρος, 
στο οποίο δύο περιστρεφόμενες πέτρες, 
τα «λιθάρια» πολτοποιούσαν τις ελιές.
Οι πέτρες περιστρέφονταν με τη βοήθεια κάποιου ζώου
 (συνήθως μουλάρι) στο οποίο φορούσαν τις παρωπίδες 
κι ένας εργάτης αναλάμβανε να παρακολουθεί 
αν το ζώο έκανε τη διαδρομή του γύρω από τ΄αλώνι.


Το αλώνι και τα λιθάρια (λιτριβιό Θ. Αγγελόπουλου)

Όταν τελείωνε η πολτοποίηση, το «ζυμάρι», έπεφτε σε μια στέρνα 
και από εκεί, με κουβάδες μεταφερόταν στους τορβάδες 
που στοιβάζονταν ο ένας πάνω στο άλλο, στο πιεστήριο. 
Η πίεση, για να στυφτεί ο πολτός, αρχικά γινόταν με την άσκηση μυϊκής δύναμης
 στον «ξύλινο εργάτη», που τοποθετούνταν στην στεφάνη που κινεί την πλάκα 
και στο τελικό στάδιο με συρματόσχοινο που το τραβούσε ένα μαγκάνι.  
Κατά την παραπάνω διαδικασία, έριχναν για καλύτερα αποτελέσματα, 
συνεχώς πάνω στους τορβάδες καυτό νερό το οποίο έπαιρναν 
από το καζάνι που έβραζε παραδίπλα. 
Για τη φωτιά χρησιμοποιούσαν ξύλα και λιοκόκκι.
Στη συνέχεια, το «λιόζουμο» έπεφτε σε στέρνα, όπου στο κάτω μέρος
έμενε η «μούργα» και στην επιφάνεια το λάδι, ο δε διαχωρισμός τους 
γινόταν με το χέρι, με την βοήθεια ειδικού εργαλείου και απαιτούσε επιδέξιες κινήσεις.
Για αρκετό δε διάστημα, κι εγώ ο ίδιος θυμάμαι, 
ότι το λιτριβιό του Χάντζιου δούλευε μέρα-νύχτα.

Οι καιροί όμως άλλαξαν.
Τα ελαιοτριβεία πλέον είναι εξοπλισμένα με την πιο σύγχρονη τεχνολογία 
και η παραγωγή του λαδιού γίνεται με τη βοήθεια μηχανημάτων, 
όπως ηλεκτροκίνητων σπαστήρων, μαλακτήρων και φυγοκεντρικών διαχωριστήρων.
Ένα τέτοιο, σύγχρονο ελαιοτριβείο είναι και αυτό των Αφων Ι. Χριστοδουλόπουλου, 
που λειτουργεί στη Δάφνη Τροπαίων. 






Όταν το επισκέφτηκα, τα τσουβάλια με τις ελιές, 
απλώνονταν μέχρι τα χωράφια απέναντι. 
Λογικό βεβαίως, αφενός διότι η χρονιά είναι από τις πιο παραγωγικές 
και αφετέρου, τα δύο παραπάνω σύγχρονα ελαιοτριβεία 
(στη Δάφνη των Αφων Ι. Χριστοδουλόπουλου και
στον Άγιο Ιωάννη Ηραίας του  Κων/νου Αλβενιώτη  και Σια Ο.Ε.) 
καλούνται να εξυπηρετήσουν μια πολύ μεγάλη περιοχή.

Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011

Το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας και το "σημάδι" για το νερό...


Σήμερα, εορτή της Αγίας Βαρβάρας, ξανακτύπησε το σήμαντρο στο εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στη μνήμη της και βρίσκεται στην Πέρα Βάχλια (πάνω απ΄τα σπίτια).
Επ΄ ευκαιρία θυμήθηκα ότι, το εκκλησάκι αυτό, ενώ βρίσκεται στην Πέρα Βάχλια, είναι συνδεδεμένο με τη άρδευση της Βάχλιας.
Για πολλά χρόνια τώρα, κατά τη δύση του ηλίου, όταν η σκιά του λόφου όπου έδυε ο ήλιος, έφτανε στο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας, τότε το νερό έπρεπε να φύγει από τα περιβόλια που βρίσκονταν εντός του χωριού, προκειμένου να ποτιστούν τα χωράφια που σπέρνονταν με καλαμπόκι (αραποσίτι κατά τη βαχλέϊκη διάλεκτο). Χαρακτηριστική ήταν η έκφραση «έφτασε ο ήλιος στο σημάδι».
Σε δύο περιοχές της Βάχλιας έσπερναν καλαμπόκι, στην Περιβόλα και στον Κάμπο και όχι βεβαίως την ίδια χρονιά μαζί. Όταν έσπερναν δηλαδή, καλαμπόκι στην Περιβόλα, στον Κάμπο έσπερναν σιτάρι και αντίστροφα. Αυτό γινόταν αφενός για να επαρκεί το νερό και αφετέρου για «ν΄ αλλάξει ο τόπος».
 Έτσι, τη μια χρονιά το «νυχτερινό νερό» πήγαινε στην Περιβόλα  και την άλλη στον Κάμπο.
Το πότισμα γινόταν όλη νύχτα.  Το πρωί, όταν το «σημάδι» της ανατολής έφτανε στη θέση «Χωνιά» (λίγο πιο πάνω από το σημείο που έχει τοποθετηθεί ο αναμεταδότης της τηλεόρασης)  τότε, έπρεπε το νερό να ξαναγυρίσει στα περιβόλια (από μαρτυρία της μάνας μου, Αθανασίας)
Πολλές φορές δεν έλειπαν και οι διαπληκτισμοί μεταξύ των περιβολάρηδων, για το «ωράριο», τη σειρά κλπ.
Τώρα πια, τα χωράφια και τα περιβόλια έπιασαν χορτάρια, οπότε…
Χρόνια Πολλά.

της Άρνης το νερό-Σταύρος Σιόλας

Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου 2011

Κοντσέρτο Κλασικής Μουσικής στην Τρίπολη


Το 49ο κοντσέρτο της πραγματοποιεί την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου κι ώρα 08.00 το βράδυ, στα εντευκτήριά της, η Χορωδία Τρίπολης.
Προσκαλεσμένο αυτή τη φορά το δίδυμο Βιολοντσέλο Πιάνο, αντίστοιχα Sedef Ercentin (Τουρκία) και Μαρία Παπαπετροπούλου (με Βαχλέϊκες ρίζες), που θα ερμηνεύσουν έργα από το παγκόσμιο ρεπερτόριο. 
Το 1999 οι παραπάνω καλλιτέχνιδες τιμήθηκαν με το σημαντικό Βραβείο Ελληνοτουρκικής Φιλίας και Ειρήνης  “Abdi Inpekci”.

Η είσοδος στα εντευκτήρια είναι ελεύθερη.

ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΑ ΧΟΡΩΔΙΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΙΑΝΟ
SEDEF ERCENTIN ATALA, ΒΙΟΛΟΝΤΣΕΛΟ

Διαβάστε περισσότερα στην ιστοσελίδα ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΑΡΚΑΔΙΑ: εδώ